Cuesmes, 20 augustus 1880
 
Waarde Theo,
 
Als ik me niet vergis, moet jij ‘Les travaux des champs’ van Millet nog hebben. Zou je zo goed willen zijn mij die enige tijd te lenen en over de post te sturen? Je moet weten dat ik bezig ben grote tekeningen naar Millet te schetsen en dat ik Les heures de la journée en Le semeur af heb.
 
Welnu, als je ze zag, zou je er misschien niet al te ontevreden over zijn. Als je me nu Les travaux des champs zou willen toesturen, misschien kun je er dan nog andere bladen bij doen van of naar Millet, J. Breton, Feyen-Perrin etc. Koop ze niet speciaal, maar leen me wat je eventueel hebt.
 
Stuur me wat je kunt en maak je over mij geen zorgen. Als ik maar kan blijven werken, kom ik er op een of andere manier wel bovenop. Maar door dat te doen zou je me heel erg helpen. Als je vroeg of laat naar Holland reist, hoop ik dat je hier niet voorbijgaat zonder de krabbels te komen bekijken. Ik schrijf je terwijl ik aan het tekenen ben en ik wil er snel weer mee verder gaan, dus goedenavond, en stuur me de bladen zo spoedig mogelijk en geloof mij,
 
t. à t.
Vincent
 
p/a Charles Decrucq
Rue du Pavillon 3
Cuesmes.
 
De Millets die ik heb gemaakt, zijn Les heures du jour; het formaat ongeveer dat van een blad uit de Cours de dessin van Bargue.
 
Jij zult zelf wel voldoende begrijpen wat ik nodig heb, zodat ik het je niet hoef te zeggen, maar toch zal ik het je zeggen, opdat je weet wat ik denk.
 
Het zijn vooral figuurstudies, zoals Les bêcheurs van Millet of de lithografie naar zijn Vanneur. Verder figuren van Brion of van Frère of van Feyen-Perrin of van Jules Breton.
 
Ik denk dat je bij de Alliance des Arts, waar ze lithografieën hebben van de hedendaagse kunstenaars etc., die daar uiterst goedkoop worden verkocht, misschien wel precies kunt vinden wat ik nodig heb. Een blad dat ik enorm graag zou willen hebben, dat is de grote ets van Daubigny naar Ruisdael, Le buisson, die ze verkopen bij het prentenkabinet van het Louvre.
 
Ik heb een krabbeltje gemaakt van mijnwerkers, slepers en sleepsters die ’s morgens in de sneeuw naar de mijn lopen over een pad langs een doornhaag, schaduwen die vaag waarneembaar in de schemering voorbijgaan. Op de achtergrond vervagen tegen de hemel de grote gebouwen van de kolenmijnen en de steenberg. Ik stuur je de krabbel ervan, zodat je je er een voorstelling van kunt maken. Maar ik heb er behoefte aan om de tekening van de figuur te bestuderen aan de hand van meesters zoals Millet, Breton en Brion of Boughton of een ander. Wat vind je van de krabbel? Het idee, lijkt je dat goed?
 
Tussen de foto’s van Bingham naar  J. Breton is er, als ik me goed herinner, een die arenleesters voorstelt. Donkere silhouetten tegen een lucht waarin de zon rood ondergaat. Kijk, zulke dingen zou ik onder ogen moeten hebben. Omdat ik denk dat jij liever hebt dat ik iets goeds doe dan dat ik niets doe, schrijf ik je hierover en misschien is het een aanleiding om de goede verstandhouding en de genegenheid tussen ons tweeën weer te herstellen en wellicht voor elkaar van nut te zijn.
 
Ik zou de bewuste tekening graag beter uitvoeren dan ik heb gedaan. In die welke ik heb gemaakt, zijn, zoals hij nu is, de figuren ongeveer 10 centimeter groot. De pendant ervan stelt de terugkeer van de mijnwerkers voor, maar deze is, zoals hij nu is, minder goed geslaagd. Het is heel moeilijk, want het betreft een effect van bruine silhouetten in strijklicht tegen een lucht met een vlammende zonsondergang.
 
Stuur mij Les travaux des champs per kerende post als je kunt en als je wilt.
 
< Briefschets >
 
Ik heb een woordje aan mijnheer Tersteeg geschreven om hem te vragen of ik misschien voor een tijdje de Exercices au fusain van Bargue zou kunnen krijgen, d.w.z. de studies van het naaktmodel, die jij kent. Ik weet niet of hij het zal doen of niet, d.w.z. of hij ze zal sturen, maar voor het geval hij het niet doet, zou jij hem dan niet een beetje in mijn voordeel kunnen beïnvloeden? Want deze Exercices au fusain zouden me enorm van nut zijn. Maar misschien is hij wel zo goed me op z’n minst enkele bladen te sturen of zelfs de hele cursus.