Mijn bezoek aan Le Grand-Hornu met een audiogids

Deze morgen ben ik bij Le Grand-Hornu, het bekende mijncomplex van de 19de eeuw. Je kan gratis rondwandelen op deze site die een grote brok geschiedenis is. Ik wil er graag meer over te weten komen. Deze plaats roept heel wat vragen op. Hoe verliep het leven hier? Wat is er te zien in de neoclassicistische gebouwen? Waarom staat er een kasteel in een mijncomplex? En wat vertegenwoordigt het standbeeld in dat ovalen grasperk? Het is mooi weer en een bezoek met audiogids kost slechts 2 euro, het zou jammer zijn om er geen gebruik van te maken.

Ik word zeker niet teleurgesteld. Het materiaal is gebruiksvriendelijk en licht, de geluidskwaliteit is optimaal en ik verneem alles over het leven dat zich hier twee eeuwen geleden afspeelde. Het is bovendien Henri De Gorge zelf die me rondleidt. Wat een verrassing, ik ben te gast bij de eigenaar! Deze grootindustrieel spreekt met een diepe stem op zelfverzekerde toon over zijn project en de organisatie van zijn ideale stad. Het standbeeld midden op het binnenplein is van hemzelf, hij staat er vol trots vlak over het Huis van de ingenieurs, het administratieve centrum van de site. Elk gebouw had een specifieke functie, de hooischuren en stallen van het vierkante binnenplein doen nu dienst als tentoonstellingsruimten voor het MAC’s en Grand-Hornu Images. Het grote centrale plein is het kloppend hart van de stad en de machinewerkplaats was een van de eerste die locomotieven vervaardigde in België. De ideeën van M. De Gorge waren verstrekkend, hij wilde de ondergrond ontginnen met zijn eigen machines en vooral een moderne mijnstad bouwen voor ‘zijn’ arbeiders.

Hij liet meer dan 450 huizen voor mijnwerkers bouwen rond de site en beoogde steeds om een optimale leefomgeving te bieden aan gezinnen door huizen met zes kamers per week te verhuren voor het loon van één dag. Ik verneem van de vrouw van een mijnwerker dat ze er zelfs nooit van had gedroomd om ooit in een dergelijk paleis te wonen. Een school, handelszaken, een polikliniek, vrijetijdsbesteding, ontspanning en cultuur … alles wordt in het werk gesteld om mijnwerkers en hun naasten de best mogelijke levenskwaliteit te bieden. Had hij alleen maar dat voor ogen? De tussenkomst van een advocaat die de mijnwerkers aanraadde om een reservefonds op te richten werd niet op prijs gesteld door de paternalistische ‘patron’ ...  "Ach, wat willen ze toch met hun socialistische ideeën? Mijn arbeiders zijn gelukkig hier!" De geschiedenis staat niet stil en het commentaar tijdens het bezoek doet je alles intens beleven.
 
Je krijgt heel wat info en verrassende anekdotes te horen. De ontwikkeling van Le Grand-Hornu was geen fluitje van een cent! Er waren overstromingen, rellen en concurrentie van andere mijnen. De site is absoluut het ontdekken waard. Ik vind het bijna jammer om afscheid te moeten nemen van Henri, een visionaire en verlichte ondernemer. Hij werd bijgezet in de familiecrypte van Le Grand-Hornu en heeft voor altijd zijn stempel gedrukt op de geschiedenis van de streek.