Jacques Du Broeucq is een bekende architect en beeldhouwer van de renaissance, een volwaardige kunstenaar die ook vandaag nog vergeleken wordt met Michelangelo. Deze ‘meester van keizer Karel de Vijfde’ heeft ware schatten achtergelaten in Mons.
Er zijn nog enkele mooie gebouwen van zijn hand in de streek van Mons en Henegouwen, zoals de kastelen van Boussu, Binche of Mariemont, maar de meeste van zijn architecturale werken zijn verloren gegaan in de loop der tijd of door oorlogen. Hij wordt vandaag eerder herinnerd als de beeldhouwer Jacques Du Broeucq. Terecht. Het is meteen duidelijk zodra men voet zet in de stiftskerk van de Heilige Waltrudis in Mons. Er zijn zowat overal beeldhouwwerken en bas-reliëfs van zijn hand: in de hoofdbeuk, de dwarsbeuk en de schatkamer ... Du Broeucq brengt intense blikken tussen Jezus en Judas, een gemaniëreerde en elegante maagd Maria en een adembenemende mooie Christus. De plooienval van de gewaden is bijzonder verfijnd en elke scene is vol emotie en karakter. Het is alsof de personages tot leven komen. Jacques Du Broeucq is geniaal.
Hij was een tijdlang vergeten, maar was in de renaissance kind aan huis bij de Europese hoven. Maria van Hongarije, Karel de Vijfde ... Ze wilden allen een beroep doen op zijn diensten. Men weet niet of hij geboren is in Mons of Saint-Omer, maar het is wel zeker dat hij zich in 1530 in Mons vestigt. Hij heeft al rondgereisd in Italië om er inspiratie op te doen bij de allergrootsten en beschikt over een stevige reputatie. In 1535 geven de stiftsdames van Sint-Waltrudis opdracht om een oksaal te maken voor de stiftskerk. De kunstenaar stemt toe en maakt een van zijn mooiste meesterwerken. Deze triomfboog die het heiligdom van de stiftsdames moest afscheiden van de rest van de kerk werd vervaardigd in marmer en albast, twee materialen die onbekend waren in deze regio in de middeleeuwen. Hij liep voor op zijn tijd en slaagde erin om zijn beeldhouwwerken en personages een fascinerende beweging te geven. Zijn werk zit vol leven.
Het oksaal van Mons werd gedemonteerd na de Revolutie en werd beschouwd als een van de grootste meesterwerken van die tijd, op hetzelfde niveau als het koor van de kathedraal van Beauvais. Vandaag zijn de beeldhouwwerken en reliëfs van het monument verspreid over de stiftskerk en lokken ze elk jaar duizenden bezoekers. De werken van Du Broeucq worden door mensen van over de hele wereld bewonderd. Naast de werken van het oksaal zijn er ook andere te zien in de kerk. In de noordelijke vleugel van de dwarsbeuk is er bijvoorbeeld de Opstanding, het enige werk dat door Du Broeucq gesigneerd werd in Mons. Dit bas-reliëf dateert van 1547 en is het grootste dat bewaard gebleven is in de Lage Landen. Een echt juweeltje.
